Snyder: Polska była laboratorium nazizmu i komunizmu

Znany amerykański historyk Tymothy Snyder w rozmowie z polskim Newsweekiem powiedział, że dla świata Polska najbardziej jest ciekawa jako miejsce, w którym przez wieki mieszkało największe skupisko Żydów na świecie. Natomiast polskie elity polityczne są zbyt przewrażliwienie na punkcie narodowych symboli.

„Każda rozmowa na temat udziału Żydów w nowoczesności musi się zacząć od Galicji, od Polski“ - sądzi amerykański historyk, autor hipsometrycznego bestselleru „Skrwawione ziemie”. Bo to właśnie Żydzi z zaboru austriackiego stworzyli de facto europejski modernizm.

Polska historia może być atrakcyjna nie tylko dla Polaków. „Polska może być atrakcyjna nie dlatego, że wszyscy Polacy są dobrzy i mądrzy. Albo dlatego, że cierpieli. Polska jest atrakcyjna, ponieważ na jej terenie wypróbowano radykalne propozycje polityczne: nazizm i komunizm. Stanowiła ich laboratorium – niestety dla Polaków” - tłumaczy historyk. Snyder dodaje, że Polska jest jedynym krajem na świecie, w którym partie chłopskie miały tak silny wpływ na politykę. „To jest w końcu najważniejszy nurt demokratyczny w polskiej polityce XX w. Na Zachodzie nie było ani takiej partii, ani kogoś takiego jak Mikołajczyk“ - jest przekonany amerykański naukowiec.

Zdaniem historyka Polacy nadal nie rozliczyli się z lat 1938 – 39. „Polska była przez pewien czas integralną częścią systemu, który upadł w 1945 r. Nie tylko brała aktywny udział w rozbiorze Czechosłowacji, przecież aż do początku 1939 r. negocjowała z nazistami sprawę emigracji Żydów z Polski i Niemiec. Hitler wierzył jeszcze wtedy, że można się pozbyć Żydów, wysyłając ich na Madagaskar. Miał nadzieję, że włączy Polskę w antykomunistyczną krucjatę” - zaznacza Snyder.

Po wejściu Polski do Unii Europejskiej i przekazując część uprawnień na rzecz Brukseli część polityków jest zbyt przewrażliwiona na punkcie symboli narodowych. „Stracili sporą część władzy. A gdy nie ma się władzy, trzeba przynajmniej udawać, że się ją ma. Dlatego politycy przywiązują często przesadną wagę do historii czy symboli. Bo nimi mogą dysponować do woli. Idealnym przykładem takiego używania symboli jest Smoleńsk. To są konwulsje narodowej pamięci. Większość Polaków nie zgadza się z tezą o zamachu. Jednak każdy Polak intuicyjnie rozumie, o co tutaj chodzi. Natomiast nikt poza Polską nie rozumie, dlaczego niektórzy Polacy uważają, że to był spisek” - dodaje Tymothy Snyder.