Odkryli prosty sposób wykrywania promieniowania jonizującego smartfonem i śledzenia tras pszczół miodnych, obalili też znaną hipotezę matematyczną. To już same w sobie duże osiągnięcia. Tymczasem ci, którzy tego dokonali, są dopiero uczniami szkół średnich! Czterej Polacy zdobyli za to uznanie jurorów konkursu EUCYS (EU Contest for Young Scientists) organizowanego przez Komisję Europejską. W nagrodę pojadą na zagraniczne staże do prestiżowych europejskich instytutów badawczych.
- Konkurencja w tym konkursie jest ogromna. Niektóre prace, mimo że ich autorami są licealiści, prezentują poziom akademicki. Trudności zwiększa fakt, iż trzeba prezentować swoje odkrycia w języku angielskim - powiedziała Poland.gov.pl. Magdalena Jezierska z Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci (KFnrD), który organizuje polskie eliminacje z ramienia Komisji Europejskiej.
Wyniki konkursu ogłoszono 24 września w Pradze. Wśród wyróżnionych Polaków znalazł się 19-letni Arkadiusz Jankiewicz z Wałbrzycha, który opracował metodę nieinwazyjnego pomiaru zasięgu lotu pszczoły miodnej na podstawie analizy pyłku kwiatowego. Dzięki temu biolog wygrał staż w Europejskim Laboratorium Biologii Molekularnej w Heidelbergu, głównym europejskim ośrodku w tej dziedzinie.
Fizycy, 19-letni Michał Gumiela z Andrychowa oraz 20-letni Rafał Kozik z Bielska-Białej, stworzyli z kolei bardzo prosty sposób wykrywania promieniowania jonizującego powstającego np. wskutek wycieków z elektrowni jądrowych. Okazało się, że można je lokalizować za pomocą smartfonów. Nowa metoda wykorzystuje do tego celu masowo stosowane w zwykłych aparatach cyfrowych czy telefonach komórkowych krzemowe matryce światłoczułe CCD i CMOS, które – jak odkryli Polacy – rejestrują jasne punkty w miejscu wzmożonego promieniowania. Nagrodą za te badania jest staż w prestiżowym ośrodku Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych CERN pod Genewą.
Z kolei 18-letni matematyk Aleksander Horawa z Warszawy dowiódł, że ogłoszona w internecie hipoteza amerykańskiego profesora Petera L. Clarka z University of Georgia, dotycząca odległości punktów w przestrzeni metrycznej, jest błędna. Za to otrzymał w konkursie EUCYS nagrodę dodatkową w postaci wyjazdu na Intel ISEF w Stanach Zjednoczonych, największe na świecie zawody naukowo-technologiczne dla uczniów szkół średnich.
Konkurs EUCYS istnieje od 1989 roku. Obejmuje nauki ścisłe, przyrodnicze, technikę, nauki społeczne i ekonomiczne. Mogą w nim brać udział osoby w wieku od 14 do 21 lat. Każdy kraj ma prawo zgłosić do niego najwyżej trzy prace naukowe. Polska bierze udział w tym konkursie od 1995 roku. Od tego czasu udało się zdobyć 22 nagrody główne i wiele dodatkowych. W tegorocznych finałach Polacy rywalizowali z 126 uczestnikami z 37 krajów.
- W tym roku Polacy nie zdobyli żadnej z dziewięciu głównych nagród pieniężnych, ale za to nagrodzeni zostali wszyscy polscy uczestnicy konkursu – mówił po ogłoszeniu laureatów konkursu prof. Jan Madey z Uniwersytetu Warszawskiego, przewodniczący KFnrD.
- Nieoficjalnie dowiedzieliśmy się od członków jury, że poważnie rozważano polskie kandydatury do głównych nagród, jednak ostatecznie sędziowie uznali, że większy pożytek naszym naukowcom przyniesie uczestnictwo w stażach w najlepszych laboratoriach badawczych w Europie – mówi Magdalena Jezierska z KFnrD. Dodaje, że bardzo wysoki poziom uczestników konkursu sprawia, iż jadą do ośrodków naukowych nie jako obserwatorzy, ale by prowadzić tam poważne prace badawcze.
Polska reprezentacja została wyłoniona w eliminacjach, w których udział wzięło 59 projektów. Warunkiem było to, że miały to być prace nagrodzone w konkursach przedmiotowych, np. w olimpiadach, na poziomie ogólnopolskim lub też projekty, które uzyskały rekomendację pracownika naukowego ze stopniem co najmniej doktora.
Aleksandra Stanisławska
Źródło: poland.gov.pl
