„77 proc. badanych przez nas litewskich Polaków jako język ojczysty wymienili język polski, 22 proc. - rosyjski, 11 proc. - litewski. Największy odsetek badanych deklarujących język polski jako język ojczysty mieszka w Ejszyszkach, Wilnie, Landwarowie i Nowy Święcianach (Švenčionėliai). Natomiast w Święcianach, Grygiszkach i Solecznikach większy odsetek Polaków deklarował język rosyjski jako ojczysty” – powiedziała dr Kinga Geben.
Naukowiec podkreśliła, że deklaracja tego lub innego języka ojczystego zależy od środowiska, w którym mieszka ankietowany. W miejscowościach z większym odsetkiem Polaków więcej osób deklaruje język polski jako ojczysty, np. w Ejszyszkach. Jednak w środowisku rosyjsko – albo litewskojęzycznym liczba ta spada, natomiast zwiększa się liczba osób deklarujących język rosyjski albo litewski jako ojczysty. Zdarzają się też wypadki, że ludzie deklarują dwa języki ojczyste.
„Jeśli chodzi o język, w którym myślą respondenci, to większy odsetek myśli w języku polskim, jednak dominuje wielojęzykowe myślenie. Deklarowanie języka polskiego jako ojczystego w największym stopniu jest związane z tradycjami, z językiem używanym przez dziadków oraz z modlitwą. 85 proc. Polaków na Litwie modli się po polsku. Natomiast język pisany jest związany z nauką w szkole. Około 60 proc. respondentów odpowiedziało, że na co dzień pisze w języku polskim” - zaznaczyła dr Geben.
Z przeprowadzonych przez Kingę Geben badań wynika, że zachodzą jednak zmiany dotyczące używania języka w rodzinach. Używanie języka litewskiego w rodzinach zwiększa się, zaś używanie języka rosyjskiego pozostaje bez zmian. Natomiast w używaniu języka polskiego w rodzinach zauważalna jest tendencja spadkowa.
„Na pytanie o najbardziej potrzebny język 61 proc. badanych wymienił język litewski, na drugim miejscu uplasował się język angielski - 44 proc., a na trzecim język rosyjski – 35 proc.” - oznajmiła dr Geben.
Podsumowując swój odczyt prelegentka podkreśliła, że najpotrzebniejszym językiem, zdaniem respondentów, jest język litewski, najbardziej prestiżowym – język angielski, a najpiękniejszym – język polski.
Zgodnie z danymi Departamentu Statystyki w 2011 roku na Litwie mieszkało 200 317 Polaków czyli 6,6 proc. mieszkańców Litwy. W porównaniu ze spisem ludności w 2001 roku Polaków na Litwie zmniejszyło się o 34 tys., jednak udział procentowy Polaków w ogólnej liczbie ludności Litwy nie uległ zasadniczej zmianie w związku ze zmniejszeniem się liczby mieszkańców Litwy. Większość Polaków mieszka na Wileńszczyźnie, czyli w rejonach solecznickim i wileńskim. W stolicy Litwy mieszka 104 tys. Polaków.
Konferencję „Język, środowisko i tożsamość” („Kalba, erdvė ir tapatybė“) zorganizował Wydział Filologii na Uniwersytecie Wileńskim. Dr Kinga Geben jest doktorem nauk humanistycznych oraz lektorem w Centrum Polonistycznym na Uniwersytecie Wileńskim. Konferencja odbyła się 16 listopada.
