Dzięki społecznej działalności Komitetu wykonano renowacje 60 najbardziej wartościowych pomników oraz wzniesiono 4 nowe.

Na szczególne uznanie zasługuje również nawiązanie trwałej współpracy z Ministerstwem Kultury Republiki Litewskiej, które prowadzi stały nadzór nad pracami konserwatorskimi, a także Akademią Sztuk Pięknych w Wilnie oraz wileńskimi architektami.

Do XV edycji Nagrody im. prof. Aleksandra Gieysztora wpłynęły 84 nominacje.

Dwie kandydatury zostały zgłoszone równolegle przez różne podmioty, więc ostatecznie liczba nominowanych wyniosła 82.
47 nominacji zostało zgłoszonych przez instytucje kultury (takich jak muzea, teatry, biblioteki, stowarzyszenia czy szkoły wyższe o profilu artystycznym), 28 przez jednostki samorządu terytorialnego (starostwa powiatowe, urzędy miast oraz urzędy marszałkowskie),
3 przez Laureatów Nagrody, 3 przez Ambasady RP oraz 1 przez Członka Kapituły Nagrody.

Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą powstał w 1990 r. z inicjatywy wileńskich strażników pamięci: dziennikarza Jerzego Surwiłły, lekarza Olgierda Korzenieckiego, dzisiejszej prezes Alicji Klimaszewskiej oraz red. Haliny Jotkiałło, przy wydatnym wsparciu Jerzego Waldorffa. 

Do najbardziej aktywnych członków Zarządu Komitetu zaliczyć należy również Adama Błaszkiewicza, przewodniczącego ZHP na Litwie, dyrektora wileńskiego gimnazjum oraz Zytę Kołoszewską. Celem nadrzędnym Komitetu jest opieka nad pomnikami na najstarszej polskiej nekropolii w Wilnie – Starej Rossie oraz ich sukcesywna renowacja. W ciągu ponad dwudziestoletniej działalności staraniem SKOnSR zostało odnowionych ponad 60 najwartościowszych pomników i wzniesiono 4 nowe. 

Działalność Komitetu jest społeczna, koszty prac wykonywanych na tej zabytkowej nekropolii pod jego egidą są pokrywane głównie ze środków zgromadzonych podczas dorocznych kwest na Warszawskich Powązkach, zebranych przez poznański oddział Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej oraz ze sprzedaży cegiełek, wydanych z inicjatywy komitetu na rzecz odnowy cmentarza, rozpowszechnianych przez Klub Przewodników Wileńskich. Darczyńcami są również osoby prywatne i prawne, instytucje oraz stowarzyszenia. Działalność Komitetu jest silną miejscową siłą sprawczą, przywracającą pamięć o wybitnych obywatelach miasta Wilna. Od 2008 r. część środków Komitetu pochodzi z celowej dotacji MKiDN RP, które rokrocznie są przeznaczane na restaurację wybranego pomnika (w uzgodnieniu z SKOnSR). 

Komitet cyklicznie organizuje wraz z harcerzami akcje porządkowania cmentarza i zbiórkę zniczy „Podaruj Światełko Rossie”, gdyż 90 procent spośród 12 tysięcy grobów na Rossie nie ma opiekunów. Stowarzyszenie dba o polską pamięć także na innych nekropoliach Wilna – m.in. Cmentarzu Bernardyńskim i Antokolskim, organizuje lekcje historii na cmentarzach. Współpracuje w tym względzie ściśle ze szkołami Wileńszczyzny i z przewodnikami wileńskimi. Stworzono internetowy serwis dotyczący Starej Rossy, na której zamieszczono wykaz częściowo zinwentaryzowanych pomników na cmentarzu (prace nad rozszerzeniem bazy danych trwają), a w przyszłości mają się znaleźć biogramy osób szczególnie zasłużonych. Członkowie Komitetu jako pierwsi reagują na wszystkie akty wandalizmu w obrębie cmentarza, koordynując swe działania z Ambasadą RP.

Przez 23 lata działalności Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą instytucja
ta sprawdziła się jako poważny partner w dziedzinie ochrony dziedzictwa kulturowego Polski i Litwy. Stowarzyszenie umiejętnie nawiązało współpracę z Ministerstwem Kultury Republiki Litewskiej. Ze strony litewskiej stały nadzór nad pracami konserwatorskimi, wykonywanymi przez specjalistów z Polski, pełni Departament Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury Litwy który zajmuje się stroną prawną działań polskich konserwatorów. SKOnSR od wielu lat współpracuje także z Akademią Sztuk Pięknych w Wilnie oraz wileńskimi architektami. Organizacja znalazła ponadto partnerów w Polsce (obok Społecznego Komitetu Opieki nad Powązkami m.in. Wydział Rzeźby ASP w Warszawie, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony nad Zabytkami), aktywnie wspierających Komitet. SKOnSR pozostaje jedną z ważniejszych instytucji, prowadzących działalność edukacyjną i naukową. Członkowie Komitetu są aktywnymi autorami, piszącymi do prasy polskiej na Wileńszczyźnie i w Polsce, jak i współtwórcami publikacji historycznych dotyczących Wileńszczyzny. W ostatnim okresie z inicjatywy Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą (wpisującą się w obchody 150. rocznicy powstania styczniowego) udało się zlokalizować dwadzieścia powstańczych mogił, które uporządkowano i opatrzono tabliczkami z herbem powstania. Ustalono także bojowe i życiowe losy spoczywających w nich uczestników walk z tamtego okresu. W przyszłości planowane jest opracowanie 'szlaku powstańczego' na Starej Rossie.

Nagroda im. prof. Aleksandra Gieysztora przyznawana jest przez Fundację Kronenberga
przy Citi Handlowy od roku 2000 za wybitne osiągnięcia mające na celu ochronę polskiego dziedzictwa kulturowego w następujących dziedzinach:
- działalność muzealna, konserwatorska, archiwalna i biblioteczna;
- utrwalanie i ochrona polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą;
- przedsięwzięcia samorządowe służące ochronie dziedzictwa kulturowego;
- indywidualne i zbiorowe inicjatywy mające na celu gromadzenie oraz ochronę śladów i pamiątek dziedzictwa kulturowego;
- upowszechnianie wiedzy o potrzebie i metodach ochrony dziedzictwa kulturowego
w Polsce.

Wyróżnienie przyznawane jest osobom i instytucjom, które podejmują się wyjątkowych działań służących ochronie polskiego dziedzictwa kulturowego zarówno w kraju,
jak i za granicą.

Kandydatów do Nagrody zgłaszać mogą członkowie Kapituły, laureaci poprzednich edycji Nagrody oraz instytucje kultury - państwowe, samorządowe bądź pozarządowe. Laureatów wybiera Kapituła, obradująca pod przewodnictwem prof. Andrzeja Rottermunda, w której skład wchodzą członkowie Rady i Zarządu Fundacji.

Nagroda im. prof. Aleksandra Gieysztora jest powszechnie uznawana za najbardziej prestiżowe wyróżnienie w dziedzinie ochrony polskiego dziedzictwa kulturowego.
Jej wysokość wynosi 50 000 zł.

Source
Wszelkie informacje opublikowane na DELFI zabrania się publikować na innych portalach internetowych, w mediach papierowych lub w inny sposób rozpowszechniać bez zgody DELFI. Jeśli zgoda DELFI zostanie uzyskana, trzeba obowiązkowo podać DELFI jako źródło.
pl.delfi.lt
Comment Show discussion