Na posiedzeniu Parlamentu Europejskiego przedstawiciele Amnesty International (AI) i organizacji Reprieve oświadczyli, że mimo pojawiających się przez ostatnie kilka lat nowych informacji krajom europejskim brakuje woli politycznej do przeprowadzenia szczegółowego dochodzenia.
Śledztwa nie wznowiono
Julia Hall, ekspertka AI, przypomniała zebranym, że Prokuratura Generalna Republiki Litewskiej odmówiła jesienią ubiegłego roku wznowienia śledztwa, mimo iż zostały jej przedstawione nowe dane dotyczące lotu z Maroka, którym w 2005 roku mógł być przetransportowany Abu Zubaydah.
„Niewiarygodne, ale odmówili mówiąc tylko tyle, że nowej informacji zwyczajnie nie wystarczy dla wznowienia dochodzenia” – na spotkaniu w Brukseli mówiła Julia Hall.
Amanda Jacobsen, adwokatka Abu Zubaydah, w odpowiedzi na pytania Parlamentu Europejskiego, mówiła, że Litwa nic nie zrobiła w sprawie domniemanego transferu i przetrzymywania Palestyńczyka na terytorium Litwy. Z tego powodu, Abu Zubaydah zaskarżył Litwę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
„Takie organizacje pozarządowe, jak Reprieve i Amnesty, przedstawiły dowody potwierdzające wnioski, że mój klient, Abu Zubaydah, był potajemnie przetransportowany i uwięziony na terytorium Litwy” – twierdzi Amanda Jacobsen.
„Mimo to, władze Litwy nie zbadały tych dowodów i odmówiły wznowienia śledztwa” – dodała prawniczka.
Abu Zubaydah został zatrzymany w 2002 roku w Pakistanie. Jak informują jego prawnicy, po zatrzymaniu był więziony w tajnych więzieniach w Tajlandii, Polsce, Maroku i Litwie, a od 2007 roku przebywa w więzieniu Guantanamo. W Polsce Abu Zubaydah został uznany za poszkodowanego, proces sądowy w tym kraju jeszcze się toczy.
USA podejrzewały Palestyńczyka o zajmowanie wysokiego stanowiska w organizacji terrorystycznej Al-Kaida, ale do dziś nie przedstawiono mu żadnych zarzutów.
Prokuratura Generalna Litwy w październiku ubiegłego roku zdecydowała nie wznawiać dochodzenia i oświadczyła, że przedstawione przez organizacje pozarządowe informacje „nie są kluczowe i nie mają znaczenia dla podjęcia decyzji w tej sprawie”.
Powiązania z krajami skandynawskimi
Przedstawicielka AI twierdzi, że Finlandia, choć ujawniła wiele dokumentów, odmawia rozpoczęcia dokładnego śledztwa w sprawie lotów powiązanych z programem transferów więźniow CIA i lądowaniem na Litwie. Dania, sprawująca obecnie prezydencję w Unii Europejskiej, również odmawia zbadania sprawy. Nie patrząc na to iż we wnioskach litewskiego śledztwa parlamentarnego są zawarte informacje o locie Bukareszt – Połąga – Kopenhaga.
Zdaniem Julii Hall, prowadzone obecnie śledztwo duńskie ma zbyt ograniczony charakter. Przedstawicielka organizacji pozarządowej zwróciła uwagę również na Norwegię, która w ubiegłym miesiącu ogłosiła informację o lotach z lotnisk Bergen i Oslo na Litwę. Norwegii wystarczyły wyjaśnienienia USA, że we wspomnianych lotach nie ma niczego podejrzanego.
„W związku z tym, Oslo odmówiło kontynuowania śledztwa. Związki krajów skandynawskich z transferami osób i tajnymi więzieniami CIA nadal pozostają niewyjaśnione” – powiedziała Julia Hall.
Wnioski śledztwa parlamentarnego są niejednoznaczne
Arvydas Anušauskas, przewodniczący sejmowej Komisji Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony, z powodu plenarnego posiedzenia Sejmu nie mógł być obecny na spotkaniu i odpowiedzieć na pytania Parlamentu Europejskiego.
W liście do Lopeza Aguilara, przewodniczącego Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych w Parlamencie Europejskim, Arvydas Anušauskas oświadczył, że według informacji, które posiada litewska komisja parlamentarna, na Litwie znajdowały się obiekty, przygotowane na przyjęcie więźniów, ale nikt w nich nie był więziony.
„Na prośbę CIA na terytorium Litwy przygotowano miejsca, przystosowane do więzienia zatrzymanych. Po drugie, według informacji komisji, w miejscach tych nikt nie był więziony i/lub źle traktowany. Ostatecznie, istniały warunki dla transferu zatrzymanych osób przez CIA przez terytorium Litwy, jednak komisja nie ustaliła, czy taki transfer miał miejsce” – pisze w swoim liście Arvydas Anušauskas.
W trakcie litewskiego parlamentarnego śledztwa w końcu 2009 roku, zostały zidentyfikowane dwa obiekty – w Wilnie i jego okolicach – które mogły być więzieniami. Zostały także ustalone szczegóły lotów do Wilna i Połągi w latach 2003-2006, które mogą być powiązane z CIA. Nie ustalono jednak, czy rzeczywiście na Litwę zostali przewiezieni podejrzani o terroryzm.
Po śledztwie parlamentarnym, osobne śledztwo rozpoczęła prokuratura, ale w styczniu ubiegłego roku zostało umorzone. Prokurator Mindaugas Dūda poinformował, że nie otrzymał żadnych dowodów na to, że w obiektach w Wilnie i jego okolicach znajdowały się pomieszczenia przygotowane na przyjęcie więźniów.
Byli szefowie struktur państwowych i bezpieczeństwa twierdzą, że na terytorium Litwy mogło znajdować się więzienie CIA.
